Početkom 20. veka na Zvezdari je bila razvijena ciglarska industrija, koja je snabdevala građevinare iz celog grada, pa i delova uže Srbije. Najpoznatije ciglane bile su “Braća Jaćimović”, “Milišić” i “Brunclikova” ciglana. Najduže je opstala Milišićeva ciglana u blizini Gradske bolnice, delom prema današnjoj ulici Veljka Dugoševića. Brunclikova ciglana nalazila se na širokom prostoru oko današnje Šeste gimnazije. Park ispred današnje gimnazije napravljen je na mestu gde su stajale peći (ringlovi) nekadašnje ciglane. Ciglana je bila tako velika da je imala šine ka Hajdukovom stadionu i Bulbulderu, po kojima su se kretali vagoni zemlje. Jaćimovića ciglana nalazila se na mestu današnje Cvetkove pijace, na velikom prostoru između Bulevara i ulica Vjekoslava Kovača, Milana Rakića, Volgine i Deskaševe. Vlasnik ciglane bio je Miloš Jaćimović, vlasnik kafane na mestu kod “Sedam kuća”. Na mestu današnje škole “Marija Bursać” nalazio se bazen 10 sa 10 metara, a 4 metra dubok, koji je služio za prikupljanje kišnice za ciglanu. Cigla se mešala na prostoru današnjeg Sportskog centra “Zvezdara”, a pekla u ogromnim ringlovima na prostoru današnje pijace. Inače, porodica Jaćimović imala je i veliko imanje na prostoru od Hektorovićeve, Brsjačke, Geršićeve, Bukureške i vojvode Dovezenskog, kao i prostor od Deskaševe do Mite Ružića. Deo svog ogromnog imanja Miloš Jaćimović je poklonio Kalmicima, koji su sebi izgradili kuće i štale, a radili su na transportu zemlje za ciglane. Pomogao im je da izgrade budistički pagodu, jer su bili budisti (za vreme rata ciglana nije radila uprkos pritiscima i posle rata je nacionalizovana).
Milišić ciglana
U Milišićevu ciglanu su prebačeni zarobljenici posle savezničkog bombardovanja aprila 1944. kad je uništen „Prihvatni logor Zemun“ (Staro sajmište). Milišić ciglana se nalazila na uglu ulica Svetog Nikole i Varovničke, tačnije na prostoru izmedju današenje IDEA prodavnice i raskrsnice. Prema podacima kojima raspolažu istoričari, uoči oslobođenja Beograda 1944. godine Nemci su masovno streljali zatočenike iz tog logora, tako što su ih pobili u okolini današnje Astronomske opservatorije na Zvezdari. Logor u ciglani Milišić je bio ograđen bodljikavom žicom, a sastojao se iz objekata ciglane i drvenih baraka. Bio je podeljen na tri dela: za ranjenike, za muškarce i za žene. Zatočenici su imali status ratnih zarobljenika i na odeći su imali oznaku KG (Skraćeno od: Kriegsgefangene). Životni uslovi u logoru su bili teški, ishrana je bila vrlo loša, kao i smeštaj, dok je održavanje lične higijene bilo skoro nemoguće. U logoru su bile raširene razne bolesti, pre svega stomačne, jedno vreme je vladala i epidemija tifusa, a zatočenici izloženi i čestim šikaniranjima. Sve to je dovelo do velike iscrpljenosti i smrtnosti zatočenika, pre svega onih koji su dovedeni u logor kao ranjenici.
Muški zatočenici iz logora na Zvezdari upućivani su svakog dana na težak fizički rad, na istovar vagona, kopanje rovova i tunela i na rašćišćavanju ruševina i otkopavanje žrtava savezničkih bombardovanja Beograda koja su nastavljena tokom proleća i leta 1944. Još prilikom sprovođenja beogradskim ulicama u logor na Zvezdari, izmučeni zatočenici doživeli su toplo saučešće Beograđana koji su im dobacivali hranu ili cigarete, i pored zabrane stražara. To se nastavilo i posle dovođenja zatočenika u logor, samoinicijativno od građana iz okoline logora, ili organizovano. Zatočeni su se organizovali i povezivali sa pripadnicima NOP-a u Beogradu pa su pojedinačno ili u manjim grupama bežali iz logora. Ubrzo po osnivanju logora kvislinška Specijalna policija je uhvatila nekoliko begunaca i prijavila to nemačkoj policiji navodeći da je krivica na italijanskoj straži logora. Iako je straža ubrzo zamenjena nemačkom, i dalje su organizovana bekstva zatočenika. Neki od njih nisu uspeli da se priključi partizanima i dočekali su borbe za oslobođenje Beograda tokom kojih su se priključivali oslobodiocima.
Najveći deo zatočenika je upućen u zarobljeničke logore u Nemačkoj gde su se pridružili drugim jugoslovenskim ratnim zarobljenicima sa kojima su dočekali oslobođenje. Veća grupa zatočenika je upućena u Zagreb, a zatim razmenjena za zarobljene nemačke oficire. Logor u ciglani Milišić je prestao da postoji krajem septembra 1944.uoči borbe za oslobođenje Beograda.
Izvor: (uciteljamilosajankovica3.info)
