OSNIVANjE ŠKOLE
Početkom XX veka, na teritoriji današnje opštine Zvezdara, koja se u to vreme zvala Vračarsko polje, postojale su samo 4 osnovne škole, od čeka 3 seoske – ona u Mirjevu, u Velikom Mokrom lugu i Malom Mokrom lugu, a samo jedna je pripadala gradskom jezgru. To je bila Osnovna škola „Filip Višnjić“, podignuta 1909. godine.
Kako se ovaj kraj, od Đerma prema Malom M okrom lugu, ubrzano naseljava porodicama industrijskih radnika, ubrzo se nameće potreba otvaranja nove škole.
Školske1927/28. godine Ministarstvo prosvete donosi rešenje kojim se na Vračarskom polju otvaraju dva kombinovana odeljenja četvorogodišnje osnovne škole, a anastava se izvodi u četiri u tu svrhu iznajmljene private kuće. To su bile „Žickova kafana“ u ulici Živka Davidovića (zgrada još postoji), kuća u ulici Ljube Davidovića 49, kuća u Bulevaru kralja Aleksandra 340 (koje više nema), a četvrta je bila u ulici Voje Veljkovića 2, u kojoj je u posleratnom periodu, sve do osamdesetih, bila kafana „Duga“, kasnije nazvana „Orfej“.
Godine 1930. započeta je izgradnja nove školske zgrade, na zemljištu koje su mokroluškoj opštini poklonili Nastasija i Živko Davidović, a koja je 4.11.1931. godine odlukom Ministarstav prosvete dobila naziv Državna narodna škola „Ćirilo i Metodije“.
Kada je, 1932. godine, Vračarsko polje postalo beogradska opština, uz pomoć grada i đačkih roditelja, škola je završena, a prve đake primila je školske 1932/33. godine.
Konačan izgled, koji će zadržati narednih 40 godina, škola je dobila 1936. godine, kada je dograđeno još 6 učionica sa pratećim prostorijama. Imala je veliko dvorište i mali park sa mnogo drveća.
Školske 1938. godine otvara se školsko zabavište, dograđuju se još 2 pomoćna odeljenja.
Školovanje traje četiri godine, a glavni predmeti su Narodni jezik i Račun. Uči se jočš i veronauka, zemljopis, istorija, poznavanje prirode i praktična privredna znanja, pevanje, telesno vežbanje, crtanje, ručni rad, lepo pisanje.
RAD ŠKOLE ZA VREME DRUGOG SVETSKOG RATA
Početak rata Državna narodna škola „Đirilo i Metodije“ dočekuje sa 22 odeljenja od prvog do četvrtog razreda i dva odeljenja zabavišta.
Prekid nastave trajao je od aprilskog bombardovanja Beograda do septembarskog početka nove školske godine.
Kao i većina drugih, i naša škola je za vreme rata bila kasarna, narodna kuhinja, bolnica i škola.
Aktivnosti nastavnika su u velikoj meri bile usmerene na obezbeđivanje hrane, odeće, obuće i ogreva za učenike. I pored velikih teškoća, đacima je bilo omogućeno da pohađaju nastavu i završavaju školovanje. U ratnim uslovima, nastavni predmeti su bili izmenjeni, udžbenika nije bilo, kao ni potrebnog školskog pribora. Mnoge porodice odlaze na selo, gde je do hrane i ogreva bila lakše doći, tako da je broj učenika bio znatno smanjen. Osim toga, mnogi učenici su poginuli, tako da u novembru 1944. godine, škola ima samo 16 odeljenja.
RAD ŠKOLE POSLE OSLOBOĐENjA
Beograd je oslobođen 20.10.1944. godine.
Škola počinje sa radom u novembru 1944. godine. Učenici ometeni ratom imaju mogućnost da po skraćenom Nastavnom planu i programu, završe četvorogodišnje školovanje.
Prosvetno odeljenje Beograda menja nazive škola, tako da se od 20. maja 1945. godine, naša škola zove Osnovna škola br. 21.
Organizuju se tečajevi za nepismene, škola obavlja rapodelu robe „na tačkice“, a u školskoj kuhinji se hrane siromašna deca. Prihod se obezbeđuje naplaćivanjem ulaznica za priredbe, obrađuje se školska bašta.
Ukida se fizičko kažnjavanje učenika, a pozdrav „Ljubim ruke“ kojim su se učenici obraćali nastavnicima, ѕamenjen je pozdravom „Zdravo“.
Radi se na izgradnji socijalističkog društva i materijalističkog pogleda na svet. Budući da je u neskladu sa novim društvenim tendencijama, ukida se učenje veronauke i prestaje da se slavi školska slava Sveti Sava, koja je do ovog perioda bila najsvečaniji i najradosniji dan za sve đake.
Školske 1948/49. prelazi se na obavezno osmogodišnje školovanje, do „male mature“.
Naša škola dobija novi naziv: Osmoljetka broj 5.
PEDESETE GODINE
Ovo su godine posleratnog socijalističkog poleta i intenzivne izgradnje zemlje uništene ratom. Uvodi se učenje francuskog jezika kao stranog. Dvojka i dalje nije prolazna ocena. Školske 1953/54. škola dobija naziv Osmogodišnja škola „Ćirilo i Metodije“. Radi se u tri smene zbog velikog broja đaka i nedostatka prostora. Godine 1954. izgrađena je nova školska zgrada sa 4 učionice za mlađe razrede i fiskulturnom salom. Školski savet postaje Školski odbor, školsko veće Nastavničko veće, a upravitelj škole direktor škole. Razvijaju se brojne aktivnosti u školi: osnivaju se dramska, literarna, folklorna sekcija, Pionirska organizacija, Pionirski univerzitet, Zdravstveni aktiv, Fiskulturno društvo, Izvidnici i planinke a Crveni krst, najaktvinija organizacija u školi od njenog postanka, formira svoj Podmladak. Škola dobija mnoga priznanja za svoj rad. Školske 1955/56. godine uvodi se kabinetska nastava. Škola izdaje list „Prvi koraci“ godinu dana kasnije. Devojčice nose crne kecelje a dečaci đačke kape. Dvojka postaje prolazna ocena školske 1958/59. godine a neprolaznom se proglašava jedinica. Godine 1958. u holu je otkrivena spomen ploča sa imenima naših učenika poginulih u NOB-u, koja i danas stoji u holu nove zgrade. Naši učenici i nastavnici aktivni su na svim poljima i svojim radom doprinose ugledu škole. Retka su takmičenja, smotre, nagradni temati i akcije u kojima ne učestvuju učenici naše škole, širom tadašnje Jugoslavije. Ovo je period intenzivne aktivnosti na polju međuškolske, međuopštinske, međugradske i međurepubličke saradnje na svim poljima. Krajem pedesetih škola dobija klavir, a u gostima su nam bili književnici Desanka Maksimović, BrankoĆopić, Arsen Diklić,…
SEDAMDESETE GODINE
Beograd dobija festival najboljih filmova na svetu FEST. Zvezdara ima najrazvijeniju omladinsku kulturu i najbolje amatersko pozorište u Jugoslaviji, „Simonidu“ kao i takmičenje mladih u kulturi „Zvezdarijadu“. Naši će učenici tokom sedamdesetih uzeti učešća na ovom takmičenju nekoliko puta, a neki od njih će u Simonidi započeti svoje umetničke karijere. Na radost sve dece, otvara se Sportski centar na Zvezdari, gradese velika, nova naselja. Naša škola ima sve veći broj učenika. Gostuju umetnici: Branka Veselinović, Mića Tatić, Rastko Tatić, Jelica Živanović, Boki Milošević, Bosiljka Boci, Toma Kuruzović. U oktobru smo bili domaćini deci iz Evrope u okviru manifestcije „Radost Evrope“.Školske 1973/74. uvodi se eksperiment iz ruskog jezika. Određeno je jedno odeljenje koje će ruski učiti od I razreda po specijalnom programu. U tu svrhu su korišćena 3 časa ruskog, po 1 čas fiskulture, likovnog vaspitanja i poznavanja prirode i društva. Ova nastava se izvodila na ruskom jeziku, držali su je nastavnici ruskog jezika, najpre Mira Prnić a zatim Milena Paunović. U okviru „Radosti Evrope“ ugostili smo 13 dece iz Mađarske. Od 15.oktobra 1973. prelazi se na petodnevnu radnu nedelju. Školske 1975/76. u okviru „Radosti Evrope“ imali smo goste iz Bugarske. Posetili su nas književnici Miroslav Antić, Jara Ribnikar, Desanka Maksimović, kao i glumci Zoran Rankić i Branka Mitić. Školske 1974/75 nema ponovaca u našoj školi. Dana 26. novembra 1976. položen je kamen temeljac za novu školsku zgradu u Učiteljskoj ulici. Projekat za školu uradio je arhitekta Đorđe Vasiljević, a za izvođača je određeno GP „Crna Trava“. Nova školska zgrada svečano je otvorena povodom Dana Republike, 26. novembra 1977. godine, na pedesetogodišnjicu postojanja škole. Zgradu, površine 5700 kvadratnih metara finansirala je SIZ obrazovanja. Izgrađena je za nepunih godinu dana. Scenario za svečano otvaranje uradili su Slobodanka-Caca Aleksić i glumac Branko Milićević. Prostrana, svetla i udobna školska zgrada, pružala je izuzetne mogućnosti za nastavu i vannastavne aktivnosti. Školske 1978/79. upisano je 856 učenika. U novim uslovima oživeo je elan i entuzijazam nastavnika i učenika. Nagrade koje je naša škola u ovom periodu dobila ne mogu se izbrojati. Direktor škole je Velibor Jović, profesor istorije. Pored brojnih školskih aktivnosti, nastavlja se saradnja sa drugim školama u gradu i republici, naši učenici se takmiče u svim oblastima, sportisti osvajaju mnoga priznanja, a dugu tradiciju humanitarnih aktivnosti i dalja održava podmladak Crvenog Krsta. Tih dana, svečano se obeležavaju Dan Republike, Dan armije, Dan mladosti, Dan pionira, Dan oslobođenja Beograda, Prvi maj. Dan škole , Dan Svetih Ćirila i Metodija, koji se slavi 24. maja, obeležavan je, iz ideoloških razloga, na Dan mladosti 25. maja ili 20. maja kada je Lune Milovanović, čije ime nosi naš pionirski odred, proglašen narodnim herojem. Godine 1980. umire drug Tito.
OSAMDESETE GODINE
U godinama uzleta našeg ukupnog kulturnog stvaralaštva i sportskih aktivnosti, naša škola uzima učešće u mnogim aktivnostima, a rezultati sa mnogih takmičenja, smotri i susreta, ubrzo je čine najtrofejnijom školom u gradu. Povodom Dana oslobođenja Beograda, 20. oktobra 1982. godine, u skupštini grada, školi je uručena Oktobarska nagrada „Dositej Obradović“. Pionirski odred „Lune Milovanović“ uspostavlja saradnju sa pionirskim odredima iz T. Užica, Gornje Radgone, Bitolja, Žubžane, Šapca, nemačkog grada Dortmunda, kao i sa decom iz Bugarske i Čehoslovačke, koji su nam bili gosti u okviru manifestacije „Radost Evrope“. Školske 1983/84. izlazi školski list „Od slova do stiha“. Našu školu posećuje studijska delegacija iz Japana. U drugom polugodištu održana je smotra kulturnog stvralaštva učenika, nazvana „Ćirilijada“. Posećuju nas predstavnici Univerziteta Južna Florida iz Kanade, delegacije iz Mađarske, Italije, Zapadne Nemačke, kao i predstavnici Međunarodne federacije učitelja. Školske 1984/85. uspeh naših učenika je najbolji na Zvezdari. Dana 25.maja 1988. škola dobija najviše republičko priznanje za vaspitno-obrazovni rad : Priznanje „25.maj“. Krajem 1988. godine, kao kruna dugogodišnjeg uspešnog rada, stiglo je odlikovanje Predsedništva SFRJ: Orden zasluga za narod sa srebrnim zracima.
U okviru „Radosti Evrope“ ugostili smo decu iz Rumunije. Prosvetni savetnici pedagoškog zavoda često posećuju školu, a školske 1985/86. borave u njoj 20 dana i detaljno se upoznaju s njenim radom. Na osnovu njihovog pregleda, škola je svrstana u deset najboljih u gradu, od tadašnjih 156. Naša škola postaje vežbaonica Pedagoške akademije, danas Učiteljskog fakulteta, za obuku i osposobljavanje učiteljskog kadra. Jedan od najsvečanijih trenutaka u istoriji škole bilo je otkrivanje freske Ćirila i Metodija, povodom 60 godina njenog postojanja. Freska je rad akademskog slikara Milovana Arsića, profesora Pedagoške akademije i dugogodišnjeg prijatelja škole. U toku ove decenije izvedeni su nastavni eksperimenti za potrebe Beograda i Srbije. To je bila nastava srpskog jezika, matematike i prirode i društva uz pomoć računara. Književnici Grozdana Olujić, Mira Alečković i Slobodan Staničić bili su naši gosti. Školska godina traje 36 nedelja, a za osmake 34.
DEVEDESETE GODINE
Raspad SRFJ razorio je zemlju, a hiljadama njenih stanovnika naneo patnju i bol. Uz stotine hiljada raseljenih, poginulih, ranjenih i bolesnih, zadesila nas je nezapamćena ekonomska kriza, praćena vrtoglavom inflacijom. Uvedene su nam sankcije koje su nas izolovale od ostatka sveta. Kao posledica krize, javlja se degradacija svih, vekovima stvaranih, vrednosti i moralnih načela. Obezvređeni nastavnički kadar nastoji da, uprkos svemu, svoj posao obavlja časno i predano. Škola je, i dalje, mesto gde naši učenici i dalje osvajaju nagrade i pohvale. Školske 1990/91. prvaci postaju članovi Dečijeg saveza, nove organizacije učenika od I do VII razreda, prvi put bez crvenih pionirskih marama. Dan škole slavi se po prvi put kao Dan škole a ne ka Dan mladosti. Godine 1993. direktor Velibor Jović odlazi u penziju a na njegovo mesto dolazi Dragosla Adamović, profesor hemije. Školske 1992/93. prvi put u posleratnom periodu slavi se Školska slava Sveti Sava , a kum slave je gospodin Dušan Mrđenović, naš bivši učenik a sada roditelj naša tri đaka. U doba najveće ekonomske krize, šk. 1993/94. ostali smo bez grejanja, pa je zimski raspust trajao mesec i po dana. Škola je okrečena 1995. g., a priloge su dali roditelji među kojima se svojom značajnom sumom izdvojio Šefko Alomerović. Osim roditelja, krečenje su pomogli i „Bukulja“, „Lido Komerc“, „Srbija šume“, „Morava osiguranje“ , „MUP kompani“. U nekoliko humanitarnih akcija pomažemo decu iz ratom zahvaćenih područja. Kum školske slave 1994/95. ponovo je gospodin Dušan Mrđenović. Učenik generacije bila je Ana Milošević. Učitelj Dejan Gigić je 1994. godine štampao zbirku pesama đaka svoje prve generacije „Igra dečijih snova“. U aprilu 1995. u Beogradskom maratonu učestvuje 100 naših đaka u trci na 5000 metara. Školske 1995/96. kum slave je gospodin Petar Krstić. Učenik generacije bila je Milica Basta, koja se istakla uspesima na brojnim takmičenjima. Nižu se takmičenja, smotre, turniri, konkursi, a naši učenici osvajaju, po tradici, mnogo nagrada i pohvala. SOFK Zvezdare dodeljuje našoj školi najveće priznanje Decembarsku sportsku nagradu Saveza organizacija za fizičku kulturu Zvezdare. U gostima su na Dobrica Erić, Nedeljko Popadić, Dragomir Ćulafić, Gradimir Stojković, Dušica Lukić. Kum slave školske 1996/97. bio je Mitar Kezunović, prijatelj škole. Na Dan škole, 24. maja 1997., nizom manifestacija, najsvečanije je obeležen jubilej škole – 70 godina njenog postojanja i rada. Tim povodom održana je promocija monografije – Sedamdeset godina Osnovne škole „Ćirilo i Metodije“ koju je napisao naš bivši učenik, novinar Duško Antonić. Učenik generacije bila je Jelena Đorđević koja je tokom školovanja osvajala brojne nagrade na opštinskim, gradskim i republičkim takmičenjima iz fizike, matematike, engleskog jezika i muzičke kulture. U junu 1997. izašao je prvi broj školskog lista „Ćirilac“. U školi se organizuju brojna sportska takmičenja, kao i opštinsko takmičenje iz matematike. U izuzetno jakoj konkurenciji, dva naša učenika, Dragan Stanojević iz VII 1 i Petar Kujundžić iz VII 5 izabrani su da budu polaznici Škole za mlade talente u Petnici. U januaru 1998. izlazi drugi broj „Ćirilca“. Učenik generacije bio je Branko Milutinović, koji se isticao znanjem, kreativnošću i vrhunskim rezultatima na takmičenjima iz fizike, matematike i engleskog jezika. Osim toga, bio je i član školske reprezentacije koja je u košarci osvojima drugo mesto u Republici Srbiji. Kum slave šk. 1997/98. je prijatlj škole i đački roditelj gospodin Vladimir Stojimirović. Juna 1998. izašao je treći broj „Ćirilca“.Učitelj Dejan Gigić je 1998. godine štampao zbirku pesama đaka svoje druge generacije „Učitelju, kako se ovo piše“. Školska 1998/99. bila je još jedna godina koja u kojoj se radilo na svim poljima. Učestvovali smo na takmičenjima, racitovali smo, pevali, svirali, bavili se tehnikom, humanitarnim radom, družili se s književnicima u našoj biblioteci, organizovali predavanja, kvizove, susrete. Kuma slave bila je gospođa Nevenka Jelačić, đački roditelj. Dana 24. marta 1999. g. izvršena je agresija NATO alijanse na našu zemlju, zbog čega je 25. marta obustavljena nastava. Ministarstvo prosvete donosi odluku, 19. aprila 1999.g., kojom se učenici VIII razreda oslobađaju obaveze polaganja kvalifikacionog ispita iz srpskog jezika i matematike za upis u srednju školu. S obzirom da je do početka agresije realizovano dve trećine godišnjeg plana i programa, tako je ispunjen uslov za završetak školske godine. U školi se, po potrebi, u malim grupama može organizovati konsultativna nastava, uz maksimalnu bezbednost učenika. Učenici generacije bili su Jovana Kocić i Nikola Medić, oboje osvajači nagrada na brojnim takmičenjima. Matursko veče proslavljeno je u klubu „Galaxy“ u Zemunu. Srednja ocena svih učenika u školi je 4,51.
oscirilo.edu.rs
